Metale, które można sprzedać na skupie złomu – kompendium wiedzy

Skupy złomu przyjmują wiele rodzajów metali, które – mimo że często wydają się bezwartościowe – mogą być cennym surowcem wtórnym. Różnorodność tych materiałów jest ogromna, dlatego warto poznać ich właściwości, zastosowania oraz cechy charakterystyczne, które pozwolą je łatwo rozpoznać. Poniżej przedstawiamy przekrojowy artykuł w formie encyklopedii metali, który obejmuje zarówno metale żelazne, jak i nieżelazne, dostępne na skupie złomu.

Metale żelazne – podstawowy budulec przemysłu

Najczęściej spotykanym rodzajem złomu są metale żelazne, czyli te zawierające żelazo jako główny składnik. Należy do nich stal oraz żeliwo.

Stal węglowa

Stal to stop żelaza z węglem (do 2,11%) oraz innymi pierwiastkami stopowymi. Główne składniki to żelazo, węgiel (często w postaci perlitu), a także dodatki takie jak chrom, nikiel, mangan, molibden czy tytan. Zanieczyszczeniami są m.in. siarka, fosfor, tlen i azot.

Im więcej węgla, tym stal staje się twardsza (zwiększa się udział cementytu) i trudniejsza do obróbki. Wpływa to na hartowność i rodzaj przemiany strukturalnej podczas chłodzenia (bainit, martenzyt). W stalach stopowych powstają też bardzo twarde węgliki (np. z chromu).

Zgodnie z normą PN-EN 10020:2003, stal zawiera więcej żelaza niż innych pierwiastków, a węgiel zwykle nie przekracza 2%. Powyżej tej granicy materiał uznaje się za żeliwo.

Produkcja stali odbywa się z surówki żelaza przez świeżenie lub w piecach konwertorowych, łukowych i próżniowych. Pierwotnym wyrobem jest staliwo, z którego przez obróbkę plastyczną uzyskuje się gotowe produkty (pręty, rury, profile, blachy).

Właściwości fizyczne stali węglowej

• Gęstość: ≈ 7,86 g/cm³
• Rozszerzalność cieplna: α = 12×10⁻⁶/K
• Przewodność cieplna: k = 58 W/(m·K)
• Współczynnik Poissona: ν = 0,30
• Rezystywność: 171×10⁻⁹ Ω·m

Właściwości mechaniczne i technologiczne

• Granica sprężystości – maksymalne naprężenie bez trwałych odkształceń
• Wytrzymałość na rozciąganie – naprężenie powodujące zerwanie próbki
• Sprężystość – zdolność powrotu do kształtu (moduł Younga: 205–210 GPa, Kirchhoffa: 80 GPa)
• Plastyczność – trwałe odkształcenia po przekroczeniu granicy plastyczności (umownie: przy 0,2% trwałego wydłużenia)
• Ciągliwość – podatność na zginanie, tłoczenie, prostowanie
• Udarność – odporność na obciążenia dynamiczne
• Twardość – odporność na wnikanie ciał twardych, rośnie z zawartością cementytu
• Spawalność – zdolność do trwałych połączeń przez spawanie
• Odporność środowiskowa – na temperatury oraz korozję chemiczną i atmosferyczną

Masz stal węglową do oddania?

Sprawdź naszą ofertę skupu złomu w Pruszkowie – płacimy uczciwie i szybko!

Stal nierdzewna (inox)

Stal nierdzewna, znana również pod skrótem INOX (od francuskiego inoxydable, czyli „nieutleniający się”), to szeroka grupa stopów stali, które dzięki swoim specjalnym właściwościom fizykochemicznym wykazują odporność na korozję — zarówno atmosferyczną, jak i chemiczną. Dzięki odpowiedniemu składowi chemicznemu stal nierdzewna nie ulega utlenieniu, nawet pod wpływem wilgoci, kwasów czy zasad, co czyni ją jednym z najczęściej stosowanych materiałów w przemyśle, medycynie i codziennym użytku.

Właściwości i skład

Odporność na korozję stal nierdzewna zawdzięcza zawartości chromu – pierwiastka, który w kontakcie z tlenem atmosferycznym tworzy na powierzchni cienką, ale bardzo trwałą i odporną warstwę pasywną z tlenku chromu. To właśnie ona chroni metal przed dalszym utlenianiem. Minimalna zawartość chromu wynosi 10,5–11% (zgodnie z normą AISI), lecz najczęściej spotykane stopy zawierają go więcej – nawet do 20%.

Oprócz chromu w składzie mogą znaleźć się inne dodatki, takie jak:

• nikiel – zwiększa odporność na kwasy i nadaje elastyczność (szczególnie w stalach austenitycznych),
• molibden – poprawia odporność na działanie chlorków,
• tytan, mangan, miedź, azot – poprawiają właściwości mechaniczne i odporność chemiczną.

Zastosowanie i zalety

Stal nierdzewna cieszy się niezwykle szerokim zastosowaniem ze względu na kombinację cech, takich jak odporność na korozję i działanie chemikaliów, wytrzymałość na wysokie temperatury, estetyczny wygląd oraz brak konieczności dodatkowej ochrony powierzchni. Ponadto jest łatwa w czyszczeniu i konserwacji.

Przykładowe zastosowania:

• medycyna i farmacja – narzędzia chirurgiczne (skalpele, nożyczki), sprzęt laboratoryjny,
• przemysł spożywczy – zbiorniki mleczarskie, maszyny do przetwarzania żywności, garnki, sztućce (normy HACCP),
• budownictwo i architektura – elewacje, balustrady, windy, dekoracje,
• przemysł chemiczny – kolumny rektyfikacyjne, zbiorniki na chemikalia i paliwa,
• motoryzacja i lotnictwo – układy wydechowe, elementy silników, struktury nośne w samolotach,
• inne – baseny, chłodnie, klimatyzatory, grille ogrodowe, systemy klimatyzacji.

Rodzaje i klasyfikacja

Stal nierdzewna dzieli się na cztery podstawowe typy strukturalne:

1. Stal austenityczna – najbardziej popularna (około 70% produkcji), zawiera dużo niklu i chromu. Jest niemagnetyczna, elastyczna i odporna na korozję. Przykład: stal 1.4301 (AISI 304) – tzw. stal 18/10 (18% Cr, 10% Ni).
2. Stal ferrytyczna – zawiera tylko chrom, bez niklu. Jest tańsza, bardziej magnetyczna i mniej odporna na korozję.
3. Stal martenzytyczna – twarda, nadająca się do hartowania, ale mniej odporna na korozję. Stosowana np. w nożach.
4. Stal duplex (ferrytyczno-austenityczna) – łączy zalety obu struktur, bardzo odporna chemicznie i wytrzymała mechanicznie.

Normy i oznaczenia

Stale nierdzewne klasyfikuje się według różnych systemów norm, w zależności od kraju. W Polsce najczęściej stosowane są:

• Polska Norma PN
• Europejska Norma EN 10088
• Amerykańska Norma AISI
• Niemiecka Norma DIN
• Rosyjska Norma GOST

Zalega Ci stal nierdzewna?

Przyjdź do nas – skup złomu Pruszków oferuje atrakcyjne ceny!

Żeliwo

Żeliwo to wysokowęglowy stop żelaza z węglem (2,11–6,67%), często także z krzemem, manganem, fosforem i siarką. Węgiel występuje w postaci grafitu (przy wolnym chłodzeniu) lub cementytu (przy szybkim). Normy definiują żeliwo jako materiał, w którym zawartość węgla przekracza 2%.

Inne domieszki żeliwa:

• Krzem (0,5–5%, najczęściej 1–3%) wspomaga tworzenie grafitu i jego równomierne rozmieszczenie (modyfikacja i grafityzacja).
• Mangan hamuje grafityzację i wiąże siarkę, tworząc węgliki.
• Siarka pogarsza właściwości odlewnicze, obniżając rzadkopłynność i powodując pęcherze.
• Fosfor (0,2–1,8%) tworzy twardą eutektykę fosforową (steadyt), wpływając na twardość, ale nie na grafityzację.

Produkcja żeliwa polega na przetapianiu surówki z dodatkami złomu w piecach żeliwiakowych. Gotowe odlewy są szlifowane i sezonowane (w celu redukcji naprężeń).

Rodzaje żeliwa:

• Szare – zawiera grafit płatkowy:
  • zwykłe
  • modyfikowane (drobny grafit)
  • sferoidalne (grafit kulisty)
  • wermikularne
  • ciągliwe (grafit kłaczkowy)
• Białe – zawiera cementyt
• Połowiczne – mieszanina faz
• Stopowe – zawiera dodatki jak chrom, nikiel, molibden itp.

Zastosowania żeliwa:

• motoryzacja (silniki, skrzynie biegów),
• urządzenia grzewcze (piece, kaloryfery),
• infrastruktura sanitarna (rury, włazy),
• kuchnia (garnki, patelnie, brytfanny).

Nie wiesz, co zrobić z niepotrzebnym żeliwem?

Odwiedź nasz skup złomu w Pruszkowie i zyskaj na sprzedaży!

Metale nieżelazne – cenne i poszukiwane

Do najbardziej wartościowych metali skupowanych na złomie należą metale nieżelazne, zwane potocznie „kolorowymi”. Są to metale niezawierające żelaza, cechujące się zróżnicowanymi właściwościami chemicznymi i mechanicznymi.

Miedź

Miedź to jeden z najważniejszych metali w historii ludzkości. Znana i stosowana już w czasach prehistorycznych, odegrała kluczową rolę w rozwoju pierwszych cywilizacji, stając się fundamentem epoki brązu. W układzie okresowym pierwiastków znajduje się w grupie 11, obok srebra i złota, z którymi dzieli wiele właściwości fizycznych i chemicznych. Jej łacińska nazwa, cuprum, wywodzi się od Cypru – starożytnego ośrodka wydobycia tego surowca, znanego jako „metal cypryjski”.

Właściwości fizyczne

Miedź jest metalem miękkim, o gęstości 8,96 g/cm³ i temperaturze topnienia wynoszącej 1084,62°C. Ma charakterystyczną czerwonopomarańczową barwę, która wynika z unikalnych właściwości elektronowych: jej elektrony walencyjne z łatwością absorbują światło o długości fioletowej i niebieskiej, dzięki czemu odbijane światło ma barwę ciepłą – czerwoną.

Pod względem przewodnictwa elektrycznego i cieplnego, miedź ustępuje jedynie srebru. Jej przewodność elektryczna wynosi 59,6·10⁶ S/m, co czyni ją niezastąpionym materiałem w elektrotechnice. Jest metalem plastycznym – można ją łatwo ciągnąć na druty i walcować na blachy, zarówno na zimno, jak i na gorąco. Praca na zimno prowadzi do utwardzenia miedzi, które można usunąć przez wyżarzanie rekrystalizujące w temperaturze 400–600°C.

Czysta miedź jest stosunkowo miękka, ale w praktyce występuje najczęściej w formie polikrystalicznej z drobnoziarnistą strukturą, co zwiększa jej wytrzymałość mechaniczną. Maksymalna dopuszczalna gęstość prądu w powietrzu wynosi ok. 3,1·10⁶ A/m² – powyżej tej wartości materiał zaczyna się nadmiernie nagrzewać.

Właściwości chemiczne

Chemicznie miedź należy do metali półszlachetnych. Jest dość odporna na korozję, nie reaguje z wodą ani z kwasami w warunkach nieutleniających, ale w obecności tlenu i kwasów utleniających rozpuszcza się, tworząc sole, głównie na I i II stopniu utlenienia.

Na powietrzu miedź ulega powolnemu utlenianiu, pokrywając się najpierw warstwą tlenku miedzi(I) (Cu₂O), a później tlenku miedzi(II) (CuO), co skutkuje ciemnieniem powierzchni. Dalsza ekspozycja prowadzi do powstania zielonka

Zastosowanie miedzi

• Elektrotechnika i elektronika – produkcja kabli, przewodów, uzwojeń w silnikach, transformatorach i układach elektronicznych ze względu na doskonałe przewodnictwo.
• Budownictwo – rury wodociągowe, pokrycia dachowe, elewacje, instalacje grzewcze i klimatyzacyjne dzięki odporności na korozję.
• Przemysł maszynowy i motoryzacja – chłodnice, hamulce, łożyska, elementy silników oraz wymienniki ciepła.
• Przemysł chemiczny i spożywczy – aparatura chemiczna, instalacje browarnicze i mleczarskie, naczynia kuchenne.
• Biostatyka i dekoracja – elementy antybakteryjne (klamki, poręcze), biżuteria, monety, rzeźby i architektura.

Masz miedź i chcesz ją dobrze sprzedać?

Sprawdź naszą ofertę na złomowisku w Pruszkowie – zapłacimy Ci więcej!

Aluminium

Aluminium, choć często utożsamiane z pierwiastkiem chemicznym glinem (symbol Al), w praktyce odnosi się do czystego metalu technicznego lub jego stopów. Jest to trzeci najpowszechniej występujący pierwiastek w skorupie ziemskiej (po tlenie i krzemie), a zarazem najczęściej wykorzystywany metal nieżelazny na świecie. Ze względu na unikalne właściwości fizyczne i chemiczne, aluminium stanowi fundament współczesnych gałęzi przemysłu: od lotnictwa, przez budownictwo, aż po transport i opakowania.

Właściwości fizyczne i chemiczne

Czyste aluminium ma jasny, srebrzystobiały kolor i niską gęstość – zaledwie 2,70 g/cm³. Topi się w temperaturze 660,32°C. Jest doskonałym przewodnikiem ciepła i prądu elektrycznego, choć nieco słabszym niż miedź. Charakteryzuje się również bardzo dobrą plastycznością – łatwo poddaje się walcowaniu, ciągnieniu i tłoczeniu. Aluminium jest metalem miękkim, dlatego często stosuje się je w postaci stopów, które wykazują większą twardość i wytrzymałość mechaniczną.

Jedną z najważniejszych cech aluminium jest jego odporność na korozję, wynikająca z tworzenia się na jego powierzchni naturalnej warstwy tlenku glinu (Al₂O₃). Ta cienka, ale bardzo trwała warstwa chroni metal przed dalszym utlenianiem. Aluminium nie reaguje z wodą ani z powietrzem w zwykłych warunkach. W obecności kwasów lub zasad może jednak ulegać roztworzeniu.

Ze względu na swoją reaktywność, aluminium nie występuje w przyrodzie w stanie rodzimym. Tworzy jednak bardzo trwałe związki z tlenem i krzemem, obecne w licznych minerałach.

Produkcja i technologia otrzymywania

Głównym źródłem aluminium jest boksyt – skała bogata w tlenki glinu. Proces produkcji aluminium przebiega dwuetapowo:

1. Proces Bayera (otrzymywanie tlenku glinu):
   Boksyt jest rozdrabniany i mieszany z wapnem oraz wodorotlenkiem sodu. Podgrzanie tej mieszaniny w ciśnieniowych zbiornikach do temperatury ok. 240°C powoduje rozpuszczenie tlenku glinu, który tworzy glinian sodu. Nierozpuszczalne zanieczyszczenia są usuwane w zbiornikach grawitacyjnych, a z roztworu wytrąca się wodorotlenek glinu. Po wysuszeniu i kalcynacji uzyskuje się czysty tlenek glinu (Al₂O₃).
2. Proces Halla-Héroulta (elektrolityczne otrzymywanie metalu):
   Tlenek glinu jest rozpuszczany w stopionym kriolicie (Na₃AlF₆) w temperaturze przekraczającej 900°C. Elektroliza odbywa się w specjalnych wannach z grafitową anodą, przez które przepuszcza się prąd o natężeniu setek tysięcy amperów. Czysty metal opada na dno wanny, skąd jest sukcesywnie usuwany w postaci płynnej.

W wyniku rafinacji elektrolitycznej uzyskuje się aluminium o czystości 99,950–99,955%. Aluminium hutnicze, stosowane przemysłowo, ma czystość 99,0–99,8%.

Właściwości użytkowe i przetwarzanie

Aluminium odznacza się znakomitą podatnością na obróbkę. Może być formowane na zimno i gorąco, a także łatwo łączy się z innymi metalami w celu uzyskania stopów. Stopy aluminium wykazują bardzo dobre właściwości mechaniczne, odporność na ścieranie, niską masę i podwyższoną odporność na korozję.

Do najważniejszych stopów należą:

• stopy z magnezem – lekkie, odporne na korozję, stosowane w lotnictwie,
• stopy z krzemem – o dobrych właściwościach odlewniczych,
• stopy z miedzią i manganem – o podwyższonej wytrzymałości.

Aluminium może być spawane, nitowane, walcowane, tłoczone, anodowane i lakierowane. Popularne jest również jego anodowanie, czyli proces elektrochemiczny tworzący pogrubioną warstwę tlenku, która zwiększa odporność i estetykę powierzchni.

Zastosowanie

Aluminium ma bardzo szerokie zastosowanie we współczesnej gospodarce, m.in.:

• Motoryzacja i transport – karoserie, felgi, układy chłodzenia, przewody paliwowe.
• Budownictwo – profile okienne i drzwiowe, pokrycia dachowe, elewacje, konstrukcje nośne.
• Elektrotechnika – przewody elektroenergetyczne, transformatory, obudowy urządzeń.
• Opakowania – puszki, folie aluminiowe, kartony z wewnętrzną warstwą ochronną.
• AGD i kuchnie – garnki, patelnie, blachy, elementy sprzętów.

Aluminium na sprzedaż?

Wpadnij do naszego skupu złomu w Pruszkowie – szybko, wygodnie i w dobrej cenie!

Mosiądz

Mosiądz to techniczny stop miedzi z cynkiem, zawierający zazwyczaj od 10 do 45% cynku. W zależności od konkretnego rodzaju może być dodatkowo wzbogacony o inne pierwiastki – takie jak ołów, aluminium, cyna, mangan, żelazo, krzem czy nikiel – w celu uzyskania określonych właściwości mechanicznych, chemicznych i technologicznych. Mosiądz jest jednym z najpowszechniejszych i najbardziej uniwersalnych stopów miedzi, stosowanym od starożytności aż po dzisiejszy przemysł ciężki, precyzyjny oraz użytkowy.

Właściwości fizyczne i chemiczne

Mosiądz jest metalem o barwie żółtej lub pomarańczowożółtej, zależnie od zawartości cynku. Przy niższych stężeniach cynku kolor stopu zbliżony jest do czerwieni miedzi, natomiast przy wyższych – przyjmuje bardziej złotawy odcień. Gęstość mosiądzu waha się od 8,44 do 8,75 g/cm³, a temperatura topnienia mieści się poniżej 1000°C (zazwyczaj w zakresie 900–950°C). Powyżej temperatury 907°C cynk zaczyna intensywnie parować, co może powodować powstawanie zgaru i strat materiałowych przy odlewaniu.

Mosiądz cechuje się dobrą odpornością na korozję w warunkach atmosferycznych oraz w wodzie słodkiej i morskiej. Wykazuje wysoką ciągliwość, dobrą skrawalność oraz podatność na odlewanie i obróbkę plastyczną, zarówno na zimno, jak i na gorąco. Dodatki stopowe modyfikują jego twardość, sprężystość, odporność na zużycie czy właściwości chemiczne.

Podstawowe zastosowania

Mosiądz jest powszechnie stosowany w bardzo wielu dziedzinach ze względu na połączenie cech użytkowych i estetycznych. Do jego głównych zastosowań należą:

• Armatura i hydraulika: zawory, kurki, złączki, rury, elementy instalacji wodnych i gazowych.
• Przemysł okrętowy i chemiczny: śruby napędowe, okucia odporne na wodę morską, elementy urządzeń chemicznych.
• Elektrotechnika i mechanika precyzyjna: styki, złącza, zwoje sprężyn, przekładnie, części maszyn.
• Budownictwo i wyposażenie: klamki, zamki, zawiasy, okucia, poręcze.
• Przemysł zbrojeniowy: łuski amunicji (ze względu na dobrą obrabialność i sprężystość).
• Instrumenty muzyczne: trąbki, puzony, sakshorny i inne instrumenty dęte.
• Dekoracja i sztuka użytkowa: świeczniki, medale, monety, odważniki, ramy, pomniki, okucia mebli, wyroby jubilerskie.

Mosiądz, zwłaszcza w formie wypolerowanej, przypomina wyglądem złoto i dlatego znajduje też zastosowanie w produkcji przedmiotów dekoracyjnych i użytkowych imitujących metale szlachetne.

Klasyfikacja i rodzaje mosiądzów

Mosiądze klasyfikuje się ze względu na skład chemiczny i przeznaczenie. Polska Norma PN-H-87025 wyróżnia następujące grupy:

1. Mosiądze dwuskładnikowe (Cu + Zn):
   Zawierają tylko cynk jako pierwiastek stopowy. Są bardzo plastyczne i dobrze poddają się obróbce na zimno. Stosowane m.in. w przemyśle chemicznym i okrętowym. Przykłady: CuZn5, CuZn10, CuZn20, CuZn30, CuZn37, CuZn40.
2. Mosiądze ołowiowe:
   Z dodatkiem ołowiu, który poprawia skrawalność. Wykorzystywane głównie w obróbce skrawaniem – np. w produkcji zaworów, złączek, części toczonych. Przykłady: CuZn36Pb3, CuZn39Pb2, CuZn38Pb1.5.
3. Mosiądze specjalne:
   Zawierają dodatki takie jak cyna, aluminium, mangan, żelazo, nikiel lub krzem. Nadają stopowi specjalne właściwości:
   • Mosiądze cynowe: zwiększona odporność na korozję (np. CuZn10Sn).
   • Mosiądze aluminiowe: większa twardość, odporność mechaniczna (np. CuZn38Al3).
   • Mosiądze manganowe: podwyższona wytrzymałość (np. CuZn40Mn).
   • Mosiądz niklowy: lepsza sprężystość, srebrzysty kolor – tzw. nowe srebro (np. CuZn29Ni6).
   • Mosiądz krzemowy: zwiększona wytrzymałość i odporność cieplna (np. CuZn16Si3).
4. Mosiądze wysokoniklowe (nowe srebro, argentan):
   Zawierają nikiel, cynk i miedź. Mają srebrzysty połysk, wysoką odporność chemiczną i dobrą sprężystość. Stosowane w jubilerstwie, galanterii, produkcji sztućców i instrumentów.

Masz mosiądz i chcesz się go pozbyć?

Zobacz, ile możesz zyskać w naszym punkcie skupu w Pruszkowie!

Brąz

Brąz to stop metali, którego głównym składnikiem jest miedź (około 80–90% wagowych), z dodatkiem cyny lub innych metali i pierwiastków. Warto wiedzieć, że jeśli do miedzi dodamy cynk zamiast cyny, powstaje inny stop – mosiądz, a miedź z niklem tworzy miedzionikiel. Skład różnych typów brązów opisuje Polska Norma PN-xx/H-87050.

Brąz w czasach starożytnych

Słowo „brąz” pochodzi od łacińskiego aes brundusinum, co oznacza „metal z Brundisium” – dzisiejszego Brindisi we Włoszech, znanego kiedyś z produkcji tego stopu. W starożytności stosowano różne proporcje miedzi i cyny w zależności od przeznaczenia brązu:

• 90% miedzi i 10% cyny – do wyrobów codziennego użytku,
• 86% miedzi i 14% cyny – do ozdób,
• 91% miedzi i 9% cyny – tak robili to już starożytni Egipcjanie około 3000 lat p.n.e.

Wyróżniano też trzy główne rodzaje brązu:

1. miękki, odpowiedni do kucia (zawierał 5% cyny),
2. narzędziowy (10% cyny),
3. twardy, ozdobny (15% cyny).

Czysta miedź jest dość miękka, dlatego dodawano cynę, by ją wzmocnić (proces ten nazywa się utwardzaniem roztworowym). Dodatkowo taki stop łatwiej się topił, co ułatwiało odlewanie.

Skąd brano surowce?

Złoża miedzi znajdowały się m.in. w Anatolii (dzisiejsza Turcja), na Kaukazie, Cyprze, Krecie, w Hiszpanii, na Bałkanach, Wyspach Brytyjskich i w Alpach. Cynę wydobywano z kolei m.in. w zachodniej Anatolii, nad rzeką Soławą, na Kaukazie i w Wielkiej Brytanii.

W Europie wydobycie miedzi odbywało się na powierzchni albo prymitywnymi metodami – np. wykopywano szyby w skałach lub drążono sztolnie w zboczach wzgórz. Rudę miedzi wstępnie sortowano i oczyszczano na miejscu, potem rozdrabniano, płukano i prażono. Następnie przetapiano ją w specjalnych piecach zwanych dymarkami.

Cynę zazwyczaj pozyskiwano z osadów rzecznych. Gotowe przedmioty z brązu wyrabiano z dala od kopalń – najpierw wlewano stop do kamiennych form lub stosowano metodę traconego wosku, a potem obrabiano je ręcznie: kuto, wygładzano, cyzelowano.

Produkcją zajmowali się wyspecjalizowani rzemieślnicy, którzy cieszyli się dużym szacunkiem. Często chowano ich z narzędziami pracy, co pokazuje, jak ważna była ich rola.

Brąz dziś

Współczesne brązy są wytrzymałe i łatwe w obróbce. Niektóre rodzaje można też hartować. Mają dobre właściwości ślizgowe, są odporne na ścieranie, wysoką temperaturę i korozję. Niestety – są drogie, co ogranicza ich użycie.

Obecnie wyróżnia się:

• brązy do obróbki plastycznej – w postaci blach, prętów, rur itp.,
• brązy odlewnicze – w formie sztab lub kęsów.

Zbierasz się do sprzedaży brązu?

Skup złomu Pruszków to miejsce, gdzie dostaniesz uczciwą stawkę!

Cynk

Cynk (symbol: Zn, łac. zincum) to metal należący do grupy cynkowców w układzie okresowym (grupa 12). Jest metalem przejściowym, który znajduje szerokie zastosowanie zarówno w przemyśle, jak i w życiu codziennym.

Do tej pory odkryto 30 różnych izotopów cynku, ale tylko 5 z nich występuje naturalnie i są one trwałe – to izotopy o liczbach masowych 64, 66, 67, 68 i 70.

Cynk znano już w starożytności – jego użycie odnotowano w Indiach i Chinach jeszcze przed 1500 rokiem p.n.e. Do Europy metal ten dotarł znacznie później, dopiero w XVII wieku.

Gdzie występuje cynk?

Cynk w skorupie ziemskiej występuje dość powszechnie – stanowi około 79 ppm masowo. Najczęściej występuje w postaci minerałów takich jak blenda cynkowa (siarczek cynku) i smitsonit (węglan cynku).

W Polsce największe złoża rud cynku znajdują się na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, szczególnie w rejonie Olkusza. Tam wydobywa się go razem z rudami ołowiu.

Jak pozyskuje się cynk?

Cynk można otrzymać dwiema głównymi metodami przemysłowymi:

• pirometalurgicznie – czyli przez prażenie rud zawierających siarczek cynku i następnie redukcję tlenku cynku w specjalnych piecach,
• hydrometalurgicznie – czyli przez rozpuszczanie koncentratów w kwasie siarkowym, a następnie odzyskiwanie cynku z roztworu metodą elektrolizy.

Po elektrolizie metaliczny cynk zdziera się z katod, przetapia i formuje w tzw. gąski (małe sztabki).

Właściwości cynku

Cynk to srebrzystobiały, lekko niebieskawy metal, który jest dość kruchy. Na powietrzu pokrywa się ochronną warstwą tlenków, podobnie jak aluminium – ten proces nazywa się pasywacją. Cynk jest bardzo reaktywny w środowisku kwaśnym i zasadowym, ale w obojętnym nie wchodzi w reakcję z wodą.

Najważniejsze związki cynku

• Tlenek cynku (ZnO) – biały proszek zwany bielą cynkową. Wykorzystuje się go w przemyśle farbiarskim, gumowym i tworzyw sztucznych.
• Siarczan cynku (ZnSO₄ • 7H₂O) – używany m.in. w przemyśle tekstylnym, zapałczanym i medycynie.
• Siarczek cynku (ZnS) – stosowany w produkcji farb.
• Chlorek cynku (ZnCl₂) – zabezpiecza drewno przed gniciem, służy do impregnacji.

Izotop cynku – Zn-65

Jest to radioaktywny izotop wykorzystywany w technice atomów znaczonych, który emituje różne rodzaje promieniowania, m.in. gamma i anihilacyjne. Znajduje zastosowanie w badaniach naukowych i medycynie.

Do czego używa się cynku?

Najpowszechniejszym zastosowaniem cynku jest zabezpieczanie stalowych blach przed korozją – tak powstaje stal ocynkowana. Cynk wchodzi także w skład wielu stopów, m.in. mosiądzu (z miedzią), tombaku i znalu (z glinem).

Niepotrzebny cynk?

Skup złomu Pruszków chętnie go przyjmie – sprawdź nasze aktualne ceny!

Cyna

Cyna to miękki, srebrzysty metal, który może występować w różnych odmianach, czyli formach strukturalnych, zależnie od temperatury. W temperaturze pokojowej i powyżej 13,2°C występuje jako cyna biała (odmiana β), która ma połysk, jest kowalna i odporna na korozję. Jej struktura krystaliczna jest tetragonalna, a gęstość wynosi 7,3 g/cm³.

Gdy temperatura spadnie poniżej 13,2°C, cyna zaczyna się zmieniać w inną formę – cynę szarą (odmiana α), która ma mniejszą gęstość – 5,85 g/cm³. Przemiana ta powoduje zwiększenie objętości i rozpad metalu w szary, kruchy proszek. To zjawisko nazywamy zarazą cynową.

Zastosowanie cyny

Cyna była szeroko wykorzystywana już od średniowiecza, szczególnie między XIV a XVI wiekiem. Dzięki swojej niskiej temperaturze topnienia i łatwości odlewania, robiono z niej przedmioty codziennego użytku, jak naczynia czy ozdoby. Popularność takich wyrobów dała początek rzemiosłu zwanemu konwisarstwem.

Do dziś cyna jest używana do pokrywania innych metali cienką warstwą, która chroni je przed korozją. Takie cynowanie stosuje się m.in. przy produkcji puszek na konserwy, naczyń do mleka czy sprzętu kuchennego w przemyśle spożywczym.

Stopy cyny

Cyna tworzy wiele stopów z innymi metalami. Jeden z najbardziej znanych to stop cyny z ołowiem, który ma niską temperaturę topnienia i był powszechnie używany do lutowania, czyli łączenia metali. Obecnie, ze względu na unijne przepisy zakazujące użycia ołowiu w wielu produktach (od 2006 roku), coraz częściej stosuje się luty bezołowiowe, gdzie ołów zastępuje się m.in. srebrem, miedzią i bizmutem.

Cyna wchodzi też w skład stopów drukarskich, używanych dawniej do produkcji czcionek. W tych stopach oprócz cyny znajduje się ołów (główny składnik) i antymon, a proporcje tych pierwiastków wpływają na twardość stopu.

Innym przykładem są brąz cynowy oraz spiż, czyli stopy cyny i miedzi, czasem z dodatkiem cynku i ołowiu. Spiż wykorzystywany był m.in. do odlewania dzwonów i innych dużych przedmiotów.

Zalega Ci cyna?

Oddaj ją do skupu złomu w Pruszkowie i zamień na gotówkę!

Źródła cennych metali

Cenne metale, takie jak miedź, cynk, cyna czy aluminium, można znaleźć w wielu przedmiotach codziennego użytku – od zużytej elektroniki i kabli, po stare baterie, rury czy elementy samochodowe. Wydobycie tych metali z naturalnych złóż jest kosztowne i obciąża środowisko, dlatego recykling materiałów zawierających metale staje się coraz ważniejszy zarówno z ekonomicznego, jak i ekologicznego punktu widzenia.

Gdzie warto oddać złom? Wybierz Green Recycling

Jeśli zależy Ci na bezpiecznym i odpowiedzialnym pozbyciu się złomu, warto skorzystać z usług Green Recycling. Firma oferuje korzystne ceny skupu, fachową obsługę i legalny obieg surowców wtórnych. Green Recycling dba nie tylko o wygodę klienta, ale także o środowisko, dzięki czemu możesz mieć pewność, że oddane przez Ciebie metale zostaną przetworzone w sposób zgodny z normami ekologicznymi.

Podsumowanie

Recykling cennych metali to skuteczny sposób na zmniejszenie zużycia zasobów naturalnych i ograniczenie zanieczyszczeń. Wyrzucając złom do odpowiednich punktów skupu, nie tylko chronimy środowisko, ale również możemy na tym zyskać finansowo. Wybierając zaufanego partnera, takiego jak Green Recycling, wspierasz odpowiedzialny recykling i inwestujesz w przyszłość naszej planety.

Andrzej Barcik

Właściciel Green Recycling. Praktyk z ponad 13-letnim doświadczeniem w branży złomiarskiej. Moją misją nie jest tylko działalność zarobkowa, ale także pogłębianie świadomości społecznej dotyczącej znaczenia recyklingu w życiu codziennym.